Puzzelstukken vanuit de overheid

Puzzelstukken vanuit het Rijk

Nationale omgevingsvisie (NOVI)

De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) beschrijft de ontwikkelrichting van Nederland en de opgaven waar we voor staan. Hierbij heeft het Rijk de verantwoordelijkheid voor de 21 nationale belangen. Centraal voor de NOVI stonden vier strategische opgaven:

Naar een duurzame en concurrerende economie
Innovatie, kennis, verhoging van de productiviteit en verduurzaming zijn steeds belangrijker voor de economische ontwikkeling en de levensstandaard.
Naar een klimaatbestendige en klimaatneutrale samenleving.
De inzet is minder energieverbruik en duurzamere bronnen. Tegelijkertijd moet Nederland worden ingericht op de gevolgen van klimaatverandering, zoals hittestress en wateroverlast.
Naar een toekomstbestendige en bereikbare woon- en werkomgeving.
Hoe blijft Nederland bereikbaar en daarmee het vestigingsklimaat aantrekkelijk? Waar moeten nieuwe woningen worden gebouwd?
Naar een waardevolle leefomgeving
Hoe wordt verantwoord omgegaan met de natuurlijke omgeving waaronder de landbouw, natuur en het landschap?

Om zoveel mogelijk integraal te werken, zijn op de lijn van deze 4 strategische opgaven vier prioriteiten benoemd:

Duurzaam economisch groeipotentieel voor Nederland.
Vanuit de sterke internationale positie van Nederland moet werk worden gemaakt van een nieuw duurzaam economisch verdienmodel. De focus ligt onder andere op:
- Transformatie van productieprocessen: circulaire economie.
- Inzet op nieuwe technologische ontwikkelingen, zoals robotisering en digitalisering.
- Sterke, leefbare en aantrekkelijke steden.
- Transformatie van industriegebieden.
Ruimte voor de klimaat- en energietransitie
Aanpassingen aan klimaatverandering en de energietransitie zijn de grote transities van deze tijd. Ze vergen verregaande keuzes en zullen de komende decennia bepalend zijn voor de inrichting van de fysieke leefomgeving. De focus ligt onder andere op:
- Verduurzaming bestaande gebouwde omgeving.
- Duurzame warmteopties en bijbehorende infrastructuur (geothermie, warmtepompen, ruimte voor warmtenetten in stedelijke regio’s).
- Duurzame elektriciteit (ruimte voor zowel kavels voor windenergie op zee, zonnedaken en –weides alsook wind op land).
- Energienetwerken (aanlanding en doorvoer van wind op zee, transport en opslag).
- Nieuw vestigingsbeleid voor grote energievragers (zoveel mogelijk bij aanlandpunten van energie vanaf zee).
Sterke, leefbare en klimaatbestendige steden en regio’s met voldoende ruimte om te wonen, werken en bewegen.
Kwalitatief hoogwaardige locaties voor verstedelijking gekoppeld aan de woonbehoefte en afgestemd met mobiliteit. In eerste aanleg binnenstedelijk (inclusief transformatie) en waar nodig ook aan de randen van reeds bebouwd gebied.
- Klimaatadaptieve inrichting, rekening houdend met waterveiligheid, voldoende waterbergingsmogelijkheden en voorkomen van hittestress.
- Natuurinclusieve en gezondheidsbeschermende en -bevorderende planvorming (meer groen, meer bewegen)
- Het direct meenemen van de verduurzaming van de gebouwde omgeving (aardgasvrije wijken).
Toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied.
Ontwikkelingen in de landbouw, het onder druk staan van de kwaliteit van de leefomgeving en natuur en de krimpproblematiek in bepaalde regio’s vragen om een nieuwe visie en gerichte keuzes ten aanzien van het landelijk gebied. De focus ligt onder andere op:
- Natuur-inclusieve en circulaire land- en tuinbouw.
- Het beperken van de gezondheidseffecten van intensieve veeteelt.
- Aandacht voor vrijkomende landbouwgronden en agrarische bebouwing (inclusief daaraan verbonden leefbaarheidsproblematiek).
- Bodemdalingsproblematiek.

Hiernaast heeft het Rijk 3 afwegingsprincipes vastgesteld:

Combinaties van functies gaan voor enkelvoudige functies.
Kenmerken en identiteit van een gebied staan centraal.
Afwentelen wordt voorkomen.

Deze afwegingsprincipes heeft het Rijk voor elke prioriteit toegepast en daaruit volgt de richting voor decentrale keuzes (o.a. voorkeursvolgorden op gebied van voor energie (besparen, wind, zon, warmte), verstedelijking, grootschalige ruimtevragers (zoals distributie-/datacentra) en regionaal waterbeheer. Dit geeft gemeenten richting bij hun beleidskeuzes en biedt tegelijkertijd ruimte voor lokale afwegingen, passend bij de kenmerken van het gebied.

Concept Water en bodem sturend

Het concept “Water en bodem sturend” houdt in dat water- en bodemcondities leidend zijn bij ruimtelijke ontwikkelingen en beleidsbeslissingen. Dit uitgangspunt wordt steeds belangrijker vanwege klimaatverandering, toenemende wateroverlast, droogte en bodemdaling. Kernprincipes zijn:

Ruimtelijke Ordening:

Bouwen met water en bodem: Bij nieuwe bouwprojecten wordt rekening gehouden met waterberging, waterafvoer en bodemeigenschappen. Dit betekent bijvoorbeeld dat bouwen in laaggelegen of overstromingsgevoelige gebieden wordt vermeden.
Landschapsinrichting: Het landschap wordt zo ingericht dat het natuurlijke water- en bodemsysteem wordt ondersteund. Dit kan inhouden dat er ruimte wordt vrijgemaakt voor rivieren en dat natuurlijke waterbuffers worden gecreëerd.

Klimaatadaptatie:

Waterrobuust ontwerpen: Steden en dorpen worden zo ontworpen dat ze bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden zoals hevige regenval en langdurige droogte. Dit kan door de aanleg van groene daken, wadi’s (waterbergende groene zones) en andere maatregelen die water opvangen en vasthouden.
Droogtebestendigheid: Landbouw en natuurbeheer worden aangepast om beter bestand te zijn tegen droogte, bijvoorbeeld door het bevorderen van diepe wortelgroei bij gewassen en het herstellen van natuurlijke waterlopen.

Natuur en Milieu:

Natuurlijke oplossingen: Het beleid bevordert het gebruik van natuurlijke oplossingen, zoals het herstel van veengebieden, het aanleggen van natte natuur en het verbeteren van de bodemgezondheid. Dit draagt bij aan de biodiversiteit en versterkt het natuurlijke waterbeheer.
Waterkwaliteit: Actieve maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren door het aanpakken van vervuilingsbronnen en het stimuleren van ecologisch verantwoord waterbeheer.

Puzzelstukken vanuit de Provincie

Provinciale Omgevingsvisie (POVI)

In de Provinciale Omgevingsvisie (POVI) met als titel ‘Gaaf Gelderland’ zijn de volgende opgaven/doelen geformuleerd:

In 2050 is Gelderland klimaatneutraal. Dit bereiken we door grootschalige besparing en opwekking uit verschillende duurzame bronnen van energie, zoals wind, zon, waterkracht, biomassa en bodemenergie. En we stimuleren innovatie en het uitrollen van bewezen technieken.
Als tussendoel realiseren we in 2030 55% broeikasgasreductie in Gelderland.
In 2050 is Gelderland klimaatbestendig. We zijn goed voorbereid en toegerust op de gevolgen van klimaatverandering: wateroverlast, droogte, hittestress en overstromingsgevaar.
In 2020 hebben we samen met partners de risico’s en kansen van het veranderend klimaat in beeld gebracht en strategieën opgesteld die leidraad zijn voor ons handelen.
Wij willen de eerste afvalloze provincie van Nederland zijn. Afval bestaat niet meer; er zijn alleen nog grondstoffen die blijvend hun waarde behouden in onze schone industrie.
Om dit te bereiken is in 2030 het gebruik van primaire grondstoffen in Gelderland met 50% teruggebracht.
In 2050 gaat het goed met de biodiversiteit in Gelderland. In Gelderland wordt natuurinclusief gewerkt. Biodiversiteit wordt overal waar mogelijk versterkt en ingepast, óók buiten de specifiek als natuur aangewezen gebieden.
In 2030 is 75% van de Europese doelen van de vogel- en habitatrichtlijn behaald.
In 2050 is de groei van de mobiliteit op een slimme manier opgevangen en verplaatsen mensen in Gelderland zich veilig, snel, betaalbaar en klimaatneutraal. Snel en veilig internet fungeert daarbij als alternatief voor fysieke verplaatsingen.
In 2050 is het netwerk voor goederenvervoer in Gelderland toegankelijk, duurzaam en klimaatneutraal.
In 2030 is al ons busvervoer zonder uitstoot en is 35% van het totaal aantal verplaatsingen met de fiets.
Wij willen onze concurrerende positie binnen het internationale stedelijke netwerk van Amsterdam, Brussel en Keulen verder versterken. Om onderscheidend te blijven, halen we in 2050 maximaal profijt uit onze unieke combinatie van stedelijke en groene kwaliteiten.
In 2050 zijn alle werklocaties in Gelderland duurzaam ingericht qua energie, klimaatbestendigheid en logistieke en productiestromen. We zijn koploper in Nederland.
Gelderland heeft een aanbod aan woningtypen en woonmilieus passend bij de diversiteit aan woningvraag; voor ieder een passende, duurzame woning. We benutten de bestaande bebouwde omgeving optimaal met voldoende ruimte voor klimaatadaptieve maatregelen.
Alle nieuwbouw wordt aardgasloos aangelegd en zoveel mogelijk circulair gebouwd. In 2035 zijn alle (bestaande) wijken van het aardgas.
Woningen in Gelderland zijn in 2050 klimaatneutraal.

Vitaal Platteland Gelderland

P2 Het programma Vitaal Platteland Gelderland richt zich op het bevorderen van een duurzame, leefbare en economisch veerkrachtige plattelandsgemeenschap. Het programma is een initiatief van de provincie Gelderland en omvat verschillende beleidsgebieden en maatregelen om de uitdagingen en kansen op het platteland aan te pakken. Doelstellingen van het programma Vitaal Platteland Gelderland zijn:

Versterken van de sociale cohesie en het voorzieningenniveau in plattelandsdorpen.
Ondersteunen van initiatieven die bijdragen aan de levenskwaliteit van de inwoners, zoals ontmoetingsplaatsen en zorgvoorzieningen.
Stimuleren van lokale economieën door het ondersteunen van ondernemerschap en innovatieve landbouw.
Bevorderen van werkgelegenheid door het aantrekken van bedrijven en het ondersteunen van lokale start-ups.
Promoten van duurzame landbouwpraktijken en natuurinclusieve landbouw.
Beschermen en versterken van natuur en landschap, inclusief biodiversiteit en ecologische netwerken.
Realiseren van voldoende en geschikte woningen die aansluiten bij de behoeften van de plattelandsbevolking.
Stimuleren van duurzame en energie-efficiënte bouwmethoden.
Verbeteren van de bereikbaarheid van plattelandsgebieden door goede infrastructuur en openbaar vervoer.
Bevorderen van duurzame mobiliteit, zoals fietsen en elektrisch vervoer.

Puzzelstukken vanuit het waterschap

Informatie hierover volgt zodra deze beschikbaar is.

Puzzelstukken vanuit de regio Achterhoek

Regionaal Programma Werklocatie Achterhoek

Het Regionaal Programma Werklocaties Achterhoek is een strategisch plan dat is ontwikkeld om de economische ontwikkeling en de arbeidsmarkt in de Achterhoek te versterken. Het programma richt zich op de optimalisatie van werklocaties zoals bedrijventerreinen en kantoorlocaties om een aantrekkelijk vestigingsklimaat te creëren voor bedrijven en tegelijkertijd de leefbaarheid in de regio te bevorderen. Doelstellingen van het programma zijn:

Zorgen voor voldoende en geschikte werklocaties die aansluiten bij de behoeften van bestaande en nieuwe bedrijven.
Verbeteren van de kwaliteit en duurzaamheid van bestaande bedrijventerreinen en kantoorlocaties.
Bevorderen van economische groei door het aantrekken en behouden van bedrijven, met name in innovatieve sectoren.
Ondersteunen van ondernemerschap en de ontwikkeling van nieuwe bedrijfsmodellen.
Stimuleren van duurzame bedrijfsvoering en het gebruik van circulaire principes op werklocaties.
Realiseren van energie-efficiënte en milieuvriendelijke infrastructuur en gebouwen.
Verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt om te zorgen voor goed opgeleide arbeidskrachten.
Ondersteunen van initiatieven die bijdragen aan de employability van werknemers en werkzoekenden.

Verdrag van Groenlo

Het Verdrag van Groenlo is een samenwerkingsovereenkomst die is gesloten door diverse partijen in de Achterhoek met als doel de regio duurzaam te ontwikkelen en de leefbaarheid te versterken. Het verdrag richt zich op meerdere thema’s zoals energietransitie, economische ontwikkeling, en leefbaarheid. Doelstellingen van het Verdrag van Groenlo zijn:

Verhogen van de productie van duurzame energie in de regio.
Verminderen van de CO2-uitstoot en werken aan klimaatadaptatie.
Stimuleren van een circulaire economie en duurzame bedrijfsvoering.
Bevorderen van innovaties die bijdragen aan duurzaamheid en economische groei.
Versterken van de sociale samenhang en verbeteren van de voorzieningen in dorpen en steden.
Bevorderen van gezondheid en welzijn van de inwoners.
Beschermen en versterken van natuur en landschap.
Stimuleren van natuurinclusieve landbouw en biodiversiteit.

Achterhoek 2030

Achterhoek 2030 is een strategisch programma dat is ontwikkeld door de Achterhoek Raad, de Achterhoek Board en verschillende regionale partners om de toekomst van de regio te versterken en te verduurzamen. Het programma richt zich op diverse thema’s en bevat ambitieuze doelstellingen om de Achterhoek in 2030 tot een welvarende, duurzame en leefbare regio te maken. Doelstellingen van Achterhoek 2030 zijn:

Stimuleren van economische ontwikkeling door innovatie en samenwerking tussen bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden.
Bevorderen van technologische vooruitgang en digitalisering in verschillende sectoren zoals industrie, landbouw en zorg.
Realiseren van een energieneutrale regio door duurzame energieopwekking en energiebesparing.
Ondersteunen van de overgang naar een circulaire economie, waarbij afval wordt geminimaliseerd en hergebruik wordt gemaximaliseerd.
Versterken van de leefbaarheid in steden en dorpen door middel van verbeterde voorzieningen, goede woningbouw en een aantrekkelijke leefomgeving.
Aanpakken van demografische uitdagingen zoals vergrijzing en bevolkingskrimp door het creëren van aantrekkelijke woon- en werkomstandigheden voor jong en oud.
Verbeteren van de infrastructuur en bereikbaarheid, zowel fysiek als digitaal.
Bevorderen van duurzame mobiliteitsoplossingen zoals fietsen, openbaar vervoer en elektrische voertuigen.
Versterken van de gezondheidszorg en welzijnsdiensten om een gezonde leefomgeving te bevorderen.
Integreren van innovatieve zorgtechnologieën en preventieve gezondheidsmaatregelen.

Regioarrangement Achterhoek

Het Regioarrangement Achterhoek is een samenwerkingsovereenkomst tussen de Rijksoverheid en de regio Achterhoek. Het doel van dit arrangement is om samen te werken aan een aantal belangrijke opgaven om de regio te versterken en toekomstbestendig te maken. De samenwerking richt zich op thema’s zoals economische ontwikkeling, leefbaarheid, duurzaamheid en mobiliteit. Doelstellingen van het Regioarrangement Achterhoek zijn:

Bevorderen van innovatie en groei in de regionale economie.
Ondersteunen van lokale bedrijven en stimuleren van het ondernemerschap.
Aantrekken van nieuwe bedrijven en investeringen in de regio.
Versterken van de leefbaarheid in dorpen en steden in de Achterhoek.
Aanpakken van de woningbouwopgave met aandacht voor betaalbaarheid, duurzaamheid en diversiteit in het woningaanbod.
Bevorderen van voorzieningen en diensten die de kwaliteit van leven verbeteren.
Realiseren van duurzame energieopwekking en energiebesparing.
Ondersteunen van de Regionale Energiestrategie (RES) Achterhoek.
Promoten van circulaire economie en duurzame landbouw.
Verbeteren van de bereikbaarheid van de regio door investeringen in infrastructuur en openbaar vervoer.
Stimuleren van duurzame mobiliteitsoplossingen, zoals fietsvervoer en elektrisch rijden.
Verbeteren van de verkeersveiligheid in de regio.

Regionale Energiestrategie (RES) Achterhoek

De Regionale Energiestrategie (RES) Achterhoek is een gezamenlijke aanpak van gemeenten, provincie, waterschappen, netbeheerders, bedrijven, en maatschappelijke organisaties om de energietransitie in de regio Achterhoek vorm te geven. Het doel is om bij te dragen aan de nationale klimaatdoelen door duurzame energieopwekking en energiebesparing te bevorderen. Doelstellingen van de RES Achterhoek zijn:

Vergroten van de opwekking van duurzame energie, zoals zonne- en windenergie, om bij te dragen aan de nationale doelstelling van 49% CO2-reductie in 2030.
Identificeren van geschikte locaties voor de opwekking van duurzame energie, met aandacht voor landschappelijke inpassing en lokale acceptatie.
Bevorderen van energiebesparing bij huishoudens, bedrijven en instellingen.
Ondersteunen van de verduurzaming van bestaande woningen en gebouwen door middel van isolatie, warmtepompen en andere energiebesparende maatregelen.
Versterken van de samenwerking tussen gemeenten, bedrijven, maatschappelijke organisaties en inwoners om gezamenlijke doelen te bereiken.
Stimuleren van lokale energie-initiatieven en coöperaties.

Regionale Woondeal Achterhoek

De Regionale Woondeal Achterhoek is een samenwerkingsverband tussen gemeenten, de provincie Gelderland, het Rijk en andere betrokken partijen met als doel om de woningbouwopgave in de Achterhoek aan te pakken. De deal richt zich op het creëren van voldoende en passende woningen voor de diverse doelgroepen in de regio. Doelstellingen van de Regionale Woondeal Achterhoek zijn:

Realiseren van voldoende nieuwbouwwoningen om aan de toenemende vraag te voldoen.
Versnellen van bouwprocedures en vergunningverlening om sneller resultaat te bereiken.
Zorgdragen voor een gevarieerd woningaanbod dat aansluit bij de behoeften van verschillende doelgroepen, zoals starters, senioren, en gezinnen.
Bevorderen van de bouw van betaalbare woningen, zowel in de koop- als huursector.
Versterken van de leefbaarheid in zowel stedelijke als landelijke gebieden.
Zorgen voor kwalitatief hoogwaardige woningen die bijdragen aan een prettige woonomgeving.
Bevorderen van duurzame woningbouw en renovatie, met aandacht voor energie-efficiëntie en klimaatadaptatie.
Stimuleren van circulaire bouwmethoden en het gebruik van duurzame materialen.