Nieuwjaarstoespraak burgemeester Anton Stapelkamp

Beste mensen, welkom, ook gasten zelfs van over de landsgrens, welkom, herzlich Wilkommen! Fijn dat u er allen bent om samen het nieuwe jaar in te gaan. Dat zullen velen van u met gemengde gevoelens doen, zowel achteromkijkend naar 2024 als ook vooruit naar 2025. 

Velen maken zich zorgen over onze samenleving en over de wereld en ik kan me dat goed voorstellen. Ik merk om mij heen dat mensen moedeloos raken, wegkijken van de nood en zich afsluiten. Moedeloos en hopeloos keren velen de samenleving en de politiek de rug toe. Maar wegkijken of je kop in het zand steken helpt de wereld niet vooruit. En pessimisme is een luxe die we ons niet kunnen veroorloven.

Twee jaar geleden vroeg de Koning zich in zijn kersttoespraak af of we nog wel geloofden in de waarden van onze democratische rechtsstaat. Die vraag stelde hij ook aan ons natuurlijk. Geloven we er nog in of geloven we het wel? Geloven we er nog in dat we als samenleving beter af zijn als we elkaar ruimte gunnen? Durven we de ander nog als onze medemens te zien, ook als die er compleet andere opvattingen en een andere levensstijl op nahoudt?  Komen we nog op voor de vrijheid van de ander omdat we beseffen dat er alleen vrijheid is als we samen vrij zijn? Waarom zouden we anders nog tachtig jaar vrijheid vieren?

Een burgemeester dient onafhankelijk te zijn maar dat is wat anders als volledig kleurloos. Soms moet een mens kleur bekennen, met name als de kernwaarden van onze samenleving in het geding zijn en juist daarover maak ík mij zorgen. Kamerleden zweren bij hun installatie trouw aan de Grondwet, maar bij de formatie ondertekenden ze ook nog een verklaring dat ze de democratische rechtsstaat zullen eerbiedigen. 
Is zo’n eed dan niet genoeg? Overheidsfinanciën, de toekomst van de landbouw, opvang van vluchtelingen en onze rechtsstaat worden als gelijkwaardige zaken uitgewisseld. Heb je voor mij minder vluchtelingen, dan krijg jij een beetje rechtsstaat, het lijkt wel kwartetten. Politieke partijen die accepteren dat wetgeving buiten werking wordt gesteld en dat daarbij de Eerste Kamer buitengesloten wordt. Wetsvoorstellen die de ministerraad passeren zonder dat bij wet ingestelde adviesorganen daarover hebben kunnen adviseren. Een minister die zegt begrip te hebben voor mensen die bezwaar maken tegen de opvang van vluchtelingen nadat raadsleden met vuurwerk bekogeld werden. Tal van losse flodders waarmee gemorreld wordt aan de vrijheid van levensovertuiging, van meningsuiting en van onderwijs. 

Ik zie weinig onrust of verzet hiertegen, we, in ieder geval velen, laten deze ondermijning van de rechtsstaat over ons heen komen. Uit recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau kwam naar voren dat maar 21% van de bevolking zich verantwoordelijk voelt voor de samenleving. Onze democratische rechtsstaat is geen rustig bezit, we zullen ervoor op moeten komen, actief burgerschap laten zien, stoppen met wegkijken en bagatelliseren en we moeten er misschien wel de straat voor opgaan!

Maart 2026 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Uw kans om mee te denken over de toekomst van onze gemeenschap en gemeente. Doe mee, word lid van een partij, stel u kandidaat om raadslid te worden en zo verantwoordelijkheid te nemen voor onze gemeenschap. Er is moed voor nodig, en hoop, om zo samen de schouders eronder te zetten. Maar onze gemeenschap en onze lokale democratie zijn het waard.

Zelfs te midden van de puinhoop die we af en toe van deze wereld maken kunnen we het ons niet veroorloven om te wanhopen. Hoop is het verlangen naar iets mooiers, iets beters. Hoop is de overtuiging dat het goed gaat komen. Hoop vraagt en geeft moed voor onderweg. Hoop is brandstof voor de kachel die de kilte verdrijft. Hoop is een zelfstandig naamwoord. hopen is een werkwoord. Elk mens heeft het vermogen om te hopen, maar dat verlangen moet wel aangewakkerd worden. 
Psalm 150 organiseerde een muziekavond onder het motto We could be heroes en Eendracht Aalten organiseerde er een met als thema Lichtpuntjes. Iedereen mocht zijn eigen lichtpuntje insturen en die werden op die avond voorgedragen. Het onderkennen en benoemen van tekens van hoop, dat zouden we vaker moeten doen. Ik geef dan ook graag wat lichtpuntjes aan u door.

Ik vind het hoopvol om te merken dat we twintig jaar na die pijnlijke herindeling niet meer met de ruggen naar elkaar toe staan, dat we elkaar steeds beter weten te vinden en dat we ons steeds meer thuis voelen in onze gemeente Aalten.

Ik vind het hoopvol dat wij Aaltenaren in staat zijn om zo’n oerlelijk Prins Clausplein om te toveren tot een zo mooie en straks ook gezellige en groene huiskamer van Dinxperlo. Zo wordt het plein tenminste echt een eerbetoon aan deze bijzondere man.

Ik vind het hoopvol dat de Heimatverein Suderwick voor het eerst aandacht besteedde aan het lot van 250 Rotterdamse dwangarbeiders die in Suderwick werden ondergebracht nadat ze waren opgepakt bij de razzia van Rotterdam in 1944. Een voorbeeld van verantwoordelijkheid nemen voor je duistere verleden. Zo werken we samen aan verzoening. Daar is moed voor nodig, kijk maar naar wat de net vrijgegeven oorlogsarchieven bij óns losmaken.

Ik vind het hoopvol om te merken dat er zoveel belangstelling is om tachtig jaar vrijheid te gedenken en te vieren. 

Ik vind het hoopvol dat afgelopen jaar bij de Europese verkiezingen de opkomst 20% hoger dan de vorige keer en de hoogste sinds 1989. Maar ook dat de zesde cursus Politiek Actief weer overtekend was en dat er in maart een zevende cursus aan komt.

Ik vind het hoopvol dat twee wethouders een avond organiseerden tijdens de Week van Respect en een prachtige avond hadden met een heel diverse groep burgers. 

Het geeft mij moed om te zien dat na ruim vijftig jaar het Assad-regime instortte als een mislukte bruidstaart bij Heel Holland Bakt. Dat doet mij als christen denken aan die adventstekst uit Jesaja dat elke in bloed gewentelde soldatenmantel en elke stampende laars verbrand zal worden. Een regime dat zich slechts staande weet te houden door angst en terreur heeft geen toekomst. Dat geeft mij hoop op een tijd dat zwaarden tot ploegscharen omgesmeed worden, een andere tekst van Jesaja, en moed om mij daarvoor in te zetten.

Ik vind het hoopvol dat er zo veel betrokken Aaltenaren actief zijn bij de opvang en inburgering van nieuwe Aaltenaren. Dat we zonder veel gedoe in staat waren om ondertussen al zo’n 175 Oekraïense vluchtelingen te huisvesten en een plek gevonden hebben voor nog eens 80. En ik ben hoopvol dat we ook voor ons aandeel in de opvang van andere vluchtelingen een oplossing weten te vinden. We huisvesten niet voor niets het Nationaal Onderduikmuseum in onze gemeente

Polarisatie krijgt alleen de kans om te groeien als de mensen in het midden zich laten meezuigen door de polen die aan hen trekken. Het geeft mij hoop dat de Aaltense raadsleden en bestuurders in een tijd van spanningen en tegenstellingen elkaar vast hebben weten te houden, ondanks soms stevige verschillen in stijl, inzicht en opvattingen. Dat spreekt niet vanzelf, dat is iets om te koesteren en om aan te werken, want u weet, hopen is een werkwoord. Dat geeft mij moed voor de lastige discussies die nog gaan komen, ik ben hoopvol dat we ons niet tegen elkaar uit laten spelen in onze gemeente. 

Ik wil tot slot u allen oproepen om u actief in te blijven zetten voor elkaar en onze samenleving. Dus denk, praat en doe mee voor een samenleving waar plaats is voor de ander, waarin we ons niet van elkaar afwenden of tegen elkaar op laten zetten. Ik hoop op een samenleving waar we oog hebben voor elkaar, waar zorg is voor kwetsbare medemensen en waar ruimte is voor verschil. 

Mag ik met u toosten op een hoopvol 2025.